در دنیای امروز، درک و شناخت بیماری‌های پوستی به‌ویژه بیماری‌هایی مانند پیسی، بیش از هر زمان دیگری حیاتی است. آیا تا به حال به لکه‌های سفید و نامنظم بر روی پوست کسی توجه کرده‌اید و از خود پرسیده‌اید که این تغییرات چه معنایی برای فرد مبتلا دارند؟ بیماری پیسی، که به‌صورت از دست دادن رنگدانه‌های پوست ظهور می‌کند، نه تنها جنبه‌های ظاهری را تحت تأثیر قرار می‌دهد بلکه می‌تواند به‌طور محسوسی بر سلامت روان و کیفیت زندگی بیماران نیز اثر بگذارد.

اگرچه علت دقیق این بیماری هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی، استرس، و خطرات محیطی نقش مهمی در بروز آن دارند. در ادامه این مقاله از مجله کلینیک زیبایی جردن، به بررسی جامع و دقیق این بیماری، علائم و انواع آن، روش‌های درمان و نکات کلیدی برای مدیریت پیسی خواهیم پرداخت. حتما تا انتها همراه ما باشید.

بیماری پیسی چیست؟

بیماری پیسی یا برص (به انگلیسی Vitiligo) یک بیماری پوستی است که با از دست رفتن رنگدانه‌های پوست (ملانین) مشخص می‌شود. پیسی یک اختلال خودایمنی مزمن و طولانی مدت است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ملانوسیت‌ها، سلول‌های پوستی که مسئول تولید رنگدانه هستند، مورد حمله و تخریب قرار می‌گیرند و در نتیجه، لکه‌های شیری ‌رنگ روی پوست ظاهر می‌شوند.

علت پیسی

علت دقیق ویتیلیگو هنوز به طور کامل مشخص نیست اما می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد:

• عوامل ژنتیکی
• استرس
• عفونت‌ها
• آسیب‌های پوستی
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، اشعه ماورا بنفش یا سموم
• بیماری‌های خودایمنی دیگر.

علائم پیسی

از علائم اصلی پیسی از دست دادن رنگدانه و ظاهر شدن لکه‌های سفید بر روی پوست است. با این حال برخی علائم دیگر عبارت‌اند از:

• تغییر رنگ در مو
• تغییر رنگ در نواحی داخلی بدن (مانند داخل دهان و بینی) و ایجاد لکه‌های سفید در این ناحیه
• تغییرات در چشم.

علائم پیسی معمولا به صورت تدریجی پیشرفت می‌کنند و ممکن است در برخی افراد به طور ناگهانی ظاهر شوند.

انواع برص

انواع مختلفی که می‌توان برای پیسی یا برص درنظر گرفت شامل موارد زیر است:

• وقتی پیسیی به صورت چند لکه یا نقاط در نواحی محلی ظاهر می‌شود، متخصصان پوست به آن پیسی موضعی می‌گویند.
• پیسی عمومی‌با لکه‌های پراکنده از دست دادن رنگ در نقاط مختلف بدن مشخص می‌شود. در موارد نادر، برخی افراد ممکن است بیشتر رنگ پوست خود را از دست بدهند، وضعیتی که به عنوان پیسی کلی شناخته می‌شود.
• شایع‌ترین نوع، ویتیلیگوی غیرقطعه‌ای یا نان-سگمنتال است که به طور کلی به آرامی‌گسترش می‌یابد و لکه‌های جدید به طور متناوب در طول زندگی فرد ظاهر می‌شوند. در ویتیلیگوی غیرقطعه‌ای، لکه‌ها معمولاً به صورت متقارن در هر دو طرف بدن ظاهر می‌شوند، مانند هر دو زانو یا هر دو دست.     
• پیسی قطعه‌ای یا سگمنتال نوع دیگری از پیسی است که در آن افراد دچار از دست دادن سریع رنگ در یک طرف بدن می‌شوند. این نوع معمولاً در سنین پایین شروع می‌شود، به مدت ۶ تا ۱۲ ماه پیشرفت  می‌کند و سپس معمولا متوقف می‌شود.
• ویتیلیگوی نوع مختلط یک نوع نادر است که در آن افراد هم پیسی قطعه‌ای دارند و هم در نواحی خارج از لکه‌های پیسی قطعه‌ای، از دست دادن رنگ بیشتری را تجربه می‌کنند.

راه‌های درمان پیسی

اگرچه درمان قطعی برای پیسی وجود ندارد، اما درمان‌ها می‌توانند به طور مؤثری پیشرفت بیماری را متوقف کرده و برخی از اثرات آن را معکوس کنند.

 برای درمان پیسی، متخصصان پوست هدف‌های زیر را دنبال می‌کنند:

• بازگرداندن رنگ پوست از دست رفته
• جلوگیری از بزرگ شدن لکه‌ها
• پیشگیری از ظهور لکه‌های جدید
• درمان موضعی.

داروی پیسی

چندین نوع دارو وجود دارد که باید به صورت موضعی بر روی پوست استفاده شود مانند:

• کورتیکواستروئیدها
• پماد تاکرولیموس یا کرم پیمرکولیموس
• کالسیپوتریئن
• مهارکننده JAK
• نور درمانی (Light therapy)

درمان با نور از نور فرابنفش (UV) برای کمک به بازگرداندن رنگ پوست استفاده می‌کند.

درمان با نور برای بازگرداندن رنگ به صورت و گردن مؤثرتر است، اما در لب‌ها، نوک انگشتان و انگشتان پا کمتر مؤثر است.

جراحی

دو نوع اصلی جراحی وجود دارد:

• پیوند پوست (Skin Graft): پیوند پوست یک روش جراحی است که در آن پوست سالم از یک قسمت بدن برداشته شده و به ناحیه‌ای که دچار پیسی است پیوند داده می‌شود.
• پیوند سلول (Cell Transplant): پیوند سلول، که به آن پیوند ملانوسیت نیز گفته می‌شود، شامل برداشتن پوست سالم، جداسازی سلول‌های تولیدکننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) از آن، و سپس پیوند این سلول‌ها به نواحی آسیب‌دیده با پیسی می‌باشد.

نوع دیگری از جراحی به نام گرافت تاولی وجود دارد. در این روش گرافت تاولی یک روش جراحی است که در آن پزشک با استفاده از مکش تاول‌/کجهایی روی پوست سالم و رنگی شما ایجاد می‌کند. سپس قسمت‌های بالای این تاول‌ها به نواحی بی‌رنگ پوست شما منتقل می‌شود.

رژیم غذایی و مکمل‌ها برای پیسی

برخی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، آمینو اسیدها یا آنزیم‌ها می‌توانند به بازگرداندن رنگ طبیعی پوست کمک کنند. ویتامین‌هایی
مانند D-B12-C. مواد معدنی هم مانند مس و روی.

دپیگمانتاسیون یا سفید کردن

روش سفید کردن پوست به ندرت استفاده می‌شود. این روش رنگ طبیعی باقی‌مانده را از بین می‌برد تا رنگ پوست یکنواخت شود. با استفاده از کرم، نواحی با رنگدانه پوست درمان می‌شود و رنگ باقی‌مانده به تدریج از بین می‌رود که ممکن است از یک تا چهار سال طول بکشد.

درمان پیسی در کودکان

پیسی می‌تواند در سنین پایین شروع شود، بنابراین درمان کودکان بسیار مهم است. بسیاری از درمان‌هایی که گفته شد برای کودکان هم استفاده می‌شود. درمان نگهدارنده اغلب برای ادامه درمان مورد نیاز است. حتی بعد از درمان و بازگرداندن رنگ پوست، گاهی نتایج می‌تواند کم‌رنگ شود. درمان نگهدارنده به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند.

 این درمان معمولاً شامل استفاده از یک دارو به پوست چند بار در هفته است. استفاده از این دارو همراه با خود مراقبتی، به بسیاری از بیماران کمک می‌کند تا رنگی که از درمان به دست آورده‌اند را حفظ کنند.

عوارض بیماری ویتیلیگو 

برخی از عوارض شامل موارد زیر می‌شوند:

• مسائل روانی
• آفتاب‌سوختگی
• بیماری‌های مرتبط مانند بیماری‌های تیروئیدی، دیابت نوع 1، ریزش موی سکه‌ای و آلوپسی آره‌ آتا
• مشکلات چشمی
• اختلال در شنیدن.

هرچه زودتر درمان شروع شود، مؤثرتر خواهد بود. اگر برای سال‌ها درمان نشود، مدیریت پیسی ممکن است سخت‌تر شود.

آیا می‌توان از ابتلا به پیسی پیشگیری کرد؟

در حال حاضر راهی برای پیشگیری کامل از پیسی وجود ندارد. با این حال، می‌توان اقداماتی انجام داد تا به کاهش احتمال پیشرفت بیماری یا ایجاد علائم جدید کمک کرد. این اقدامات شامل موارد زیر است:

• حفاظت از پوست در برابر آفتاب
• .پرهیز از آسیب‌های پوستی
• مدیریت استرس
• تغذیه سالم
• مراجعه منظم به متخصص پوست
• آگاهی از سابقه خانوادگی.

سوالات متداول پیسی (برص)

منابع:

• nih
• aad
• nhs
• mayoclinic