بیوپسی پوست یا نمونه برداری پوست نوعی روش تحقیقاتی تشخیصی است که طی آن نمونه کوچکی از ناحیه مشخصی از پوست برداشته می‌شود تا در محیط آزمایشگاه مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرد.

 بسته به دستور پزشک و نوع بیماری احتمالی اقدامات متفاوتی صورت می‌گیرد. بیوپسی پوست، ابزار بسیار مهمی‌برای کمک به تشخیص انواع سرطان‌های پوستی است و همچنین به کمک شواهدات بالینی برای تشخیص بیماری‌های عفونتی و التهابی به کار می‌رود.

دلایل تجویز بیوپسی پوست

هدف اصلی انجام بیوپسی‌های پوستی، بررسی و تشخیص بیماری‌های براساس شواهد بافت شناسی و میکروسکوپی و همچنین انجام تحقیقات آزمایشگاهی در زمینه درماتولوژی است.

بسیاری از بیماری‌های پوستی به صورت قاطعانه توسط علائم بالینی تشخیص داده می‌شوند اما مشاهدات بافتی ناشی از نمونه‌های بیوپسی در تشخیص بیماری‌هایی که متخصص به صورت قاطعانه امکان تشخیص ندارد بسیار مؤثر است.

تحقیقات آزمایشگاهی که به کمک نمونه برداری انجام می‌شوند تا کنون کمک به شناسایی عوامل بیماری زای زیادی در زمینه‌های پوستی و غیر پوستی داشتند.

بیماری هایی که با استفاده از بیوپسی پوست تشخیص داده می‌شوند

بیوپسی پوست می‌تواند به تشخیص یا درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی کمک کند از جمله:

• سرطان پوست: بیوپسی می‌تواند سرطانی بودن خال مشکوک یا سایر رشدها و برآمدگی‌های پوستی از جمله سلول‌های بازال، سلول‌های سنگفرشی یا ملانوم را تایید یا رد کند.
• اختلالات پوستی: مانند پسوریازیس، اگزما، کراتوز اکتینیک و زگیل
• عفونت‌های باکتریایی و قارچی مربوط به پوست
• سایر رشدها و برآمدگی‌ها: مانند خال‌های پوستی یا خال‌های نامنظم
• اختلالات پوستی تاول دار: مانند اپیدرمولیز بولوزا دیستروفیک

علت بیوپسی پوست سر چیست؟

اگر علائم پوستی خاصی مشاهده می‌کنید مانند:

• یک جوش که از بین نمی‌رود
• پوست خشن یا پوسته پوسته
• زخم‌های باز که خوب نمی‌شوند
• خال یا برآمدگی پوستی که شکل، رنگ یا اندازه آن تغییر کرده‌است.

تکنیک های مختلف بیوپسی

تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی برای انجام بیوپسی پوست وجود دارد که بسته به نوع بیماری احتمالی و ظن متخصص متفاوت می‌باشد:

Excision biopsy

این روش به طور معمول در جراحی‌های پلاستیک و پوستی انجام می‌شود و برای برداشتن سرطا‌ن‌های پوستی به کار می‌رود. اغلب به واسطه تیغ جراحی کل ناحیه مشکوک به سرطان از لایه اپی درم تا لایه چربی پوست برداشته می‌شود وبه دلیل آنکه کل ناحیه مشکوک برداشته می‌شود نمونه خوبی برای آزمایش به وجود می‌آید و امکان خطا را کاهش می‌دهد.

Shave biopsy

این روش به طور معمول برای نمونه برداری از زخم‌های بدخیم پوستی انجام می‌شود. پزشک به واسطه تیغ بخشی از لایه سطحی پوست (اپی درم و درم) را اصطلاحا می‌تراشد و به دلیل سطحی بودن نمونه درخواستی نیازی به بخیه به وجود نمی‌آید.

Punch biopsy

معمول‌ترین نوع بیوپسی پوست است که به واسطه ابزاری مخصوص به نام پانچ انجام می‌شود. دلیل محبوبیت آن سریع و آسان بودن این روش همراه با به جا ماندن سوراخ ظریف دایره مانند بر روی پوست است و با وجود سریع و آسان بودن آن نمونه ای با ضخامت مناسب (اپی درم،درم،چربی زیرجلدی) فراهم می‌کند که برای آزمایشات دقیق بسیار مناسب است.

Elipse incisional biopsy

این نوع نمونه برداری تفاوت چندانی با مدل پانچ ندارد اما در سایز نمونه و شکل آن متفاوت است و به جای شکل گرد از شکل بیضی برای برداشتن ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود. این نوع نمونه برداری به دلیل برداشتن قسمت بزرگتری از پوست دقت بیشتری دارد.

قبل از بیوپسی پوست به چه مواردی باید توجه شود؟

قبل از انجام نمونه برداری موارد زیر را با پزشک خود در میان بگذارید:

• اختلال خونریزی و استفاده از داروهای رقیق کننده خون
• بیماری‌های خود ایمنی
• مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
• سابقه بیماری‌های پوستی

مراحل انجام بیوپسی پوست

ممکن است به دلیل دسترسی به محل نمونه برداری از شما خواسته شود که لباس مخصوص و استریل جراحی را بپوشید. سپس شما دارویی برای بی حس کردن محل بیوپسی دریافت میکنید که به آن بی حسی موضعی می‌گویند.

بیوپسی به طور معمول 15 دقیقه طول می‌کشد و مراحل آن به ترتیب از این قرار است:

• آماده سازی پوست
• برداشتن بافت
• بستن یا بانداژ زخم
• دریافت نکاتی برای مراقبت از زخم در خانه

چه محل هایی برای نمونه برداری از پوست به صورت رایج استفاده می‌شوند؟

انتخاب محل مناسب برای نمونه برداری پوست به نوع بیماری و هدف انجام بیوپسی بستگی دارد. تعدادی از محل‌های معمول برای نمونه برداری پوست:

1. محل ضایعه پوستی: منطقه خاصی که در آن مشکل پوستی به وجود آمده است مانند زخم، تورم، آفت یا لکه.
2. پوست صاف: در برخی موارد برای بررسی وضعیت عمومی‌سلامت پوست بیمار از پوست صاف و سالم فرد نمونه برداری می‌شود.
3. مناطق تخصصی نمونه برداری برای بیماری‌های مختلف: در برخی موارد مانند سرطان‌های پوستی پزشک برای نمونه برداری از مناطق تخصصی پوست مانند: قفسه سینه و پشت در مردان و پاها در زنان استفاده می‌کند.
4. پوست سر: در مواردی که مشکل پوستی در سر موجود است، نمونه برداری از این منطقه انجام می‌شود.
5. پوست دست‌ها و پاها: در بعضی موارد برای ارزیابی بیماری‌های پوستی از این مناطق نمونه برداری می‌شود.

مراقبت‌های پس از انجام نمونه برداری

بعد از انجام نمونه برداری و قرار گرفتن پماد دارویی رعایت نکات زیر حائز اهمیت هستند:

1. پوشش منطقه نمونه برداری: منطقه نمونه برداری باید به درستی پوشانده شود تا از آلودگی جلوگیری شود.
2. جلوگیری از تماس مستقیم با آب: در اغلب موارد پزشک متخصص مدت معینی را از تماس مستقیم با آب و شست و شوی ناحیه را منع می‌کند.
3. موارد التهابی: ممکن است پس از انجام نمونه برداری در محل ضایعه شاهد قرمزی، تورم و خارش باشید در این صورت باید به متخصص اطلاع دهید.
4. عدم خارش منطقه نمونه برداری شده: ممکن است در منطقه نمونه برداری شده احساس سوزش و خارش کنید نکته مهم این است که تا جای ممکن از خارش محل خودداری شود.
5. استفاده از پماد‌های ضدعفونی کننده و داروهای آنتی بیوتیک: ممکن است پزشک بسته به نیاز و جلوگیری از وقوع عفونت پماد‌های ضد عفونی کننده و آنتی بیوتیک تجویز کند که باید به دستور پزشک مصرف شوند.

عوارض بیوپسی پوست

بیوپسی پوست غالبا روشی مطمئن و بی خطر است اما گاهی نتایج نامطلوبی می‌تواند به همراه داشته باشد:

• خون ریزی ضایعه
• کبودی در محل انجام نمونه برداری
• به جای ماندن اسکار
• عفونت زخم در صورت رعایت نکردن موارد بهداشتی
• واکنش‌های آلرژیک به مواد به کار رفته

نتایج بیوپسی پوست

بسته به نوع پوست، روش و بیماری احتمالی نتایج بیوپسی پوست ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد.

سوالات متداول بیوپسی پوست

منابع: