پزشکی بازساختی طیف گسترده ای از رویکردها، از جمله استفاده از داروهای بیولوژیک، درمان با سلول‌های بنیادی، مهندسی بافت، برنامه ریزی مجدد سلولی و ژن درمانی را برای مهار بیماری‌های مختلف در بر می‌گیرد. این رویکردها بُعد جدیدی از درمان را ارایه می‌دهد که در آن بافت پوست یا اندام‌های بیمار به یک محیط احیاکننده تبدیل و تعدیل می‌شود تا به فرآیند بهبودی کمک کند.

در میان روش‌های مختلف‌ترمیم و بازسازی سلولی موجود، درمان با سلول‌های بنیادی اهمیت ویژه ای دارد. که مهمترین و پرکاربرد‌ترین آن‌ها استفاده ازسلول‌های بافت چربی خود بیمار و فرآورده‌های جانبی آن (تزریق چربی و نانوفت) می‌باشد. که این متد درمانی در بین متخصصان پوست و محققان مختلف در حوزه پزشکی به شدت افزایش یافته‌است.

بیولوژی بافت چربی یک جمعیت سلولی ناهمگن به صورت فشرده و سازماندهی شده‌است، با حضور سلول‌های استرومایی مزانشیمی به عنوان سلول‌های پیش ساز در ساختار سازمانی، بافت چربی به عنوان یک “انبار سلول‌های بنیادی” در نظر گرفته می‌شود. در صورتی‌که شماهم می‌خواهید درباره نانوفت بیشتر بدانید تا انتهای این مقاله از مجله کلینیک زیبایی جردن با ما همراه باشید.

نانو فت چیست؟

در سال 2013، Tonnard و همکاران یک محصول جانبی تزریقی از بافت چربی به نام “nanofat” تولید کردند که از طریق امولسیون و فیلتراسیون بافت چربی به دست آمد. تجزیه مکانیکی بافت چربی برای کاهش اندازه ذرات و به دست آوردن یک محصول تزریقی است. چنین ذرات مشتق شده از چربی به نام نانو فت، سلول‌های استرومایی را برای حفظ و تشکیل عروق و ماتریکس سلولی تبدیل می‌کند.

نانوفت یک محصول فوق‌العاده خالص و مشتق شده از بافت چربی است که فاقد سلول‌های چربی بزرگ است اما حاوی سلول‌های بنیادی – فاکتور رشد – پپتیدهای بیولوژیکی و سیتوکین‌ها به میزان بالا می‌باشد. این یک محصول تزریقی مایع، اتولوگ (بدست آمده از بدن خود فرد) دارای خاصیت یکپارچگی بیولوژیکی با سلول‌ها و بافت‌های مجاور به دلیل قوام همگن است که غنی از سلول‌های احیاکننده مانند سلول‌های بنیادی و فاکتورهای رشد است. سپس این چربی فرآوری شده به پوست تزریق می‌شود تا جوانسازی را در سطح سلولی تحریک کند.

مزایای سلول‌های بنیادی چربی (ASCs)

دسترسی آسان‌تر، پتانسیل بالا در برداشت واستخراج بافت چربی و مناقشات اخلاقی کمتر نسبت به سلول‌های بنیادی جنینی.عصاره‌ سلولی بافت چربی حاوی فاکتورهای مختلف رشد، سیتوکین‌ها، آدیپوکین‌ها و پروتیین‌ها می‌باشد. این‌ترشحات سلولی دارای فعالیت بیولوژیکی بیشتری نسبت به سلولهای چربی کامل هستند. محصولات حاصل از بافت چربی شامل میکروفت، نانوفت، قطعات ریز عروقی(MVFs)، بخش عروقی استرومایی (SVF)، سلول‌های بنیادی مشتق از چربی (ASCs)،‌ترشحات و اگزوزوم‌ها هستند.

از بین تمام محصولات مشتق شده از بافت چربی، محققان بیشتر به نانو فت و SVF در اقدامات بالینی و تحقیقات علاقه مند هستند زیرا آماده سازی آنها شامل تکنیک‌های غلظتی است که منجر به افزایش مقدار سلول‌های بنیادی چربی یا ASCs)) می‌شود.نانو فت یکی از غنی‌ترین منابع سلول‌های بنیادی مشتق شده از چربی و سایر سلول‌های پیش‌ساز است. محصول “نانوفت” از نظر‌تراکم سلول‌های بنیادی و پپتیدهای بیولوژیکی بسیار با اهمیت است. شواهدی زیادی از پتانسیل بازسازی بافت نانو فت در اختلالات پوستی مانند اسکار، چین و چروک، لک و تیرگی، زخم‌های مزمن وهمچنین بازسازی و درمان درد در مفاصل و رباط-تاندون وجود دارد. از این رو، نانو چربی یک محصول بالقوه بافت چربی در پزشکی بازساختی و‌ترمیمی است.

عملکرد نانو فت

نانو فت مانند سلول‌های مزانشیمی‌مشتق از بافت چربی رفتار می‌کند در محل تزریق، سبب‌ترمیم وبازسازی ماتریکس خارج سلولی، تقویت رگ‌زایی، تنظیم سیستم ایمنی، و گردش سلولی می‌شود. این خواص وعملکرد، نانو فت را به گزینه مناسب در درمان بیماری‌های مختلف تبدیل می‌نماید. آزمایش‌های پیش‌بالینی و بالینی مختلف نشان داده‌اند که تزریق نانو فت به رگ‌زایی، تعدیل سیستم ایمنی، افزایش رسوب کلاژن و جلوگیری از فیبروز کمک می‌کند.

کاربرد نانو فت در پوست و زیبایی

رایج‌ترین روش برای زیبایی صورت، تزریق چربی به صورت است. اگرچه نانو فت به راحتی توسط بافت پوست جذب می‌شود، اما سلول‌های بنیادی موجود در آن فرآیند بازسازی را در سلول‌های بافت پوست در ناحیه تزریق تحریک می‌کنند. سلول‌های موجود در نانوچربی در‌ترکیب با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP صورت) تکثیر و تمایز سلولهای چربی را افزایش می‌دهد.

با توجه به درمان ترکیبی تزریق نانو چربی و PRP در نواحی مختلف پوست صورت و گردن عمق چین و چروک‌ها – خاصیت ارتجاعی و کشسانی – کانتورینگ،ریمادلینگ و جوان‌سازی پوست افزایش می‌یابد که به اثرات سلول‌های بنیادی در نانو فت و عوامل فاکتورهای رشدی مختلف در PRP نسبت داده می‌شود. این درمان‌ترکیبی سبب ماندگاری بالاتر نانو فت در ناحیه تزریق گردیده و به طور فزاینده ای سبب‌ترمیم و بازسازی سلولهای پوست می‌شود.

طیف وسیعی از پیشرفت‌های درمانی در حوزه زیبایی پوست مانند کاهش و رفع عمق چین و چروک‌ها،لک‌های پوستی، تغییرات رنگ‌دانه ای، درمان اسکارهای ناشی از آکنه و زخم سوختگی، کاهش و یا رفع تیرگی و گود شدگی دور چشم، ریمادلینگ و کانتورینگ با تزریق روش‌ترکیبی نانوفت وپی آر پی  دیده شده‌است. به دلیل آتروفی بافت چربی در فرآیند پیری، نانوفت به عنوان یک تکنیک قابل قبول برای جوانسازی صورت ثابت شده‌است.

مدت زمان انجام و دوران نقاهت در تزریق نانو فت

• مدت زمان: کل فرآیند، از جمله برداشت چربی، تهیه و تزریق، معمولاً حدود 2 تا3 ساعت طول می‌کشد.
• بیهوشی: بی حسی تزریقی موضعی معمولا برای این روش کافی است و آن را برای بیمار نسبتا راحت می‌کند.
• بهبودی: بیماران ممکن است تورم خفیف، کبودی یا قرمزی را در محل‌های تزریق نانوفت و نواحی برداشت چربی در بدن تجربه کنند که معمولاً طی چند روز تا یک هفته کاهش می‌یابد. فعالیت‌های عادی را اغلب می‌توان مدت کوتاهی پس از تزریق نانو فت از سر گرفت.

 تزریق نانو فت بهتر است یا چربی ؟

انتخاب بین نانوفت و تزریق چربی (ماکروفات) برای پوست به اهداف خاص درمان و نواحی مورد نظر بستگی دارد. در اینجا مقایسه‌ای برای کمک به تعیین بهترین گزینه برای کاربردهای مختلف آورده شده‌است:

مزایا و معایب نانوفت

نانو چربی نوعی چربی بسیار تصفیه شده و امولسیون شده‌است که سرشار از (SVF) از جمله سلول‌های بنیادی و فاکتورهای رشد است. در درجه اول جهت جوانسازی پوست، بهبود کیفیت وبازسازی سلولهای پوست استفاده می‌شود.

• جوانسازی پوست: نانو چربی برای بهبود عملکرد سلولها و کیفیت بافت پوست بسیار عالی است. به ویژه برای کاهش خطوط ریز، چین و چروک، مشکلات رنگدانه ای پوست، اسکار جوش و به طور کلی اسکار خفیف موثر است.
• حداقل تهاجم: این روش شامل تزریق شکل چربی مایع است که باعث می‌شود زمان بهبودی کوتاه‌تر و در نتیجه نسبت به تزریق چربی کمتر تهاجمی‌باشد.
• خاصیت بازسازی کننده : سلول‌های بنیادی و فاکتورهای رشد موجود در نانو چربی باعث بازسازی سلول‌های بافت پوست می‌شود و نقش موثری در بهبود ظاهر کلی پوست دارد.

مزایا و معایب تزریق  چربی (ماکروفت)

تزریق چربی (که به عنوان ماکروفت شناخته می‌شود) شامل انتقال سلول‌های چربی بزرگتر به مناطقی است که نیاز به‌ترمیم حجم از دست رفته – حجم دهی و ریمادلینگ دارند. از تزریق چربی می‌توان جهت کانتورینگ و حجم دهی به نواحی خاصی از صورت و بدن استفاده نمود. مزایای تزریق چربی و موارد استفاده آن شامل موارد زیر است:

• بازیابی حجم: ایده آل برای حجم دادن یا‌ترمیم حجم از دست رفته  در نواحی بدون حجم، فرورفته یا گود شده مانند گونه‌ها، شقیقه‌ها، خط فکی و نواحی زیر چشم است.
• نتایج طولانی مدت: تزریق ماکروفت می‌تواند نتایج طولانی مدت داشته باشد.
• حجم دهی صورت: حجم دادن یا‌ترمیم حجم از دست رفته با استفاده از ماکروفت  در نواحی بدون حجم، فرورفته یا گود شده مانند گونه‌ها، شقیقه‌ها، خط فکی، چانه، خط خنده و نواحی زیر چشم است.
• رفع چین و چروک‌های عمیق: پر کردن چین و چروک‌های عمیق‌تر که نیاز به تزریق با حجم و ماندگاری بالا دارند با استفاده از ماکروفت امکان پذیر می‌باشد.
• رفع اسکارهای عمیق : اگر عمق اسکار در صورت و بدن عمیق باشد بهتر است علاوه بر نانو فت از تزریق ماکروفت جهت پرکردن گودی ناشی از اسکار استفاده نمود.

اهداف درمان با نانو فت و ماکروفت

اگر هدف پزشک متخصص پوست و مراجعه کننده در وهله اول جوانسازی پوست، بهبود کیفیت بافت پوست، رفع خطوط ریز یا چین و چروک‌های ظریف، رفع اسکار ناشی از آکنه و یا به طور کلی اسکار سطحی تا نیمه عمقی، فرم‌دهی و کانتورینگ خفیف، بهبود لک‌ها و مشکلات رنگدانه‌های پوست باشد، نانو فت گزینه بهتری است.

اگر هدف بازگرداندن و تامین حجم از دست رفته، حجم‌دهی و فرم‌دهی، کانتورینگ و ریمادلینگ، رفع چین و چروک‌های عمیق، بهبود و رفع اسکارهای عمیق در نواحی است که به دلایل مختلف مانند افزایش سن، کاهش وزن و سایر موارد ایجاد شده‌است تزریق ماکروفت گزینه مناسب‌تری است.

به طور کلی برای درمان‌های سطحی پوست، به خصوص روی صورت، نانو چربی ترجیح داده می‌شود. برای مناطقی که نیاز به ترمیم حجم قابل توجهی دارند، مانند گونه‌ها، سینه‌ها یا باسن، پیوند چربی ماکرو مناسب است.

نانوفت در کدام قسمت‌ها بیشتر انجام می‌شود؟

قسمت‌هایی از بدن که نانوفت بیشتر در آنها انجام می‌شود عبارتند از:

• صورت: رفع چروک و پر کردن اطراف چشمرفع خطوط در ناحیه دهان یا گردن.
• قسمت‌های تیره: از نانوفت برای رفع تیرگی پوست نیز استفاده می‌شود. با تزریق یک لایه چربی بین سطح پوست و مویرگ‌ها، تیرگی قایبل مشاهده نخواهد بود، مثل تیرگی دور چشم.
• دست‌ها: رفع پیری و تیرگی پوست دست‌ها و جوانسازی آنها.
• استرچ مارک: از بین بردن جای خطوط و یکدست کردن پوست.

جمع‌بندی

هم نانو فت و هم ماکروفت مزایای منحصر به فردی دارند و می‌توانند برای اهداف مختلف بسیار موثر باشند. بهترین درمان به نیازهای بیمار، اهداف درمانی و مناطق خاص مورد نظر بستگی دارد. مشاوره با پزشک متخصص پوست می‌تواند به تعیین مناسب‌ترین رویکرد بر اساس شرایط شخصی و نتایج دلخواه کمک کند.

سوالات متداول نانوفت

منابع:

• NIH
• pubmed