تاکنون با ملاسما روبرو شده‌اید؟ آیا به دنبال راه‌حل‌های درمانی مناسب برای این مشکل هستید؟ در این مقاله، به معرفی ویژگی‌ها، انواع، علل و عوامل تأثیرگذار در ایجاد ملاسما، روش‌های تشخیص و درمان ملاسما پرداخته‌ایم. همچنین با توجه به اهمیت انتخاب روش‌های درمانی مناسب با توجه به وضعیت مختصری از انواع لیزرهای مورد استفاده برای درمان ملاسما و نکات مهم در مراقبت‌های پسادرمانی خواهید شد. تا انتهای این مقاله از مجله کلینیک زیبایی جردن با ما همراه باشید.

ملاسما چیست؟

ملاسما یک مشکل شایع پوستی است که به صورت لکه های قهوه ای روی صورت ایجاد می‌شود. بیشتر افراد آن را روی گونه‌ها، چانه، پل بینی، پیشانی و بالای لب خود مشاهده می‌کنند.

ویژگی های ملاسما

ملاسما ویژگی‌های مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

• ملاسما باعث هیپرپیگمانتاسیون یا علائم تغییر رنگ در نواحی از پوست صورت یا بدن می‌شود که در نتیجه آن قسمتی از پوست تیره تر از پوست اطراف آن می‌شود. پوست به شکل لک دار و ناهموار ، با حاشیه های نامنظم روی نقاط تغییر رنگ داده شده به نظر می‌رسد.
• ملاسما معمولاً در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب قرار دارند بیشتر ایجاد می‌شود مانند بالای لب، روی گونه‌ها، بینی و پیشانی، اما ملاسما می‌تواند در هر جایی از صورت ایجاد شود. همچنین می‌تواند روی قفسه سینه، بازوها، کتف و بالای کمر ایجاد شود.
• ملاسما معمولاً به صورت متقارن روی صورت ظاهر می‌شود. به طور مثال 2 لکه‌ ی «همسان» روی هر دو گونه یا نقاطی که به طور یکنواخت در بینی یا پیشانی ایجاد شده‌اند.
• تکه های ملاسما می‌توانند به یکدیگر بپیوندند و یک یا چند ناحیه بزرگتر از هیپرپیگمانتاسیون را تشکیل دهند.
• تغییر رنگ می‌تواند از کمی‌تیره تر از پایه رنگ پوست فرد تا بسیار تیره متغیر باشد. بسته به رنگ پوست و شدت ملاسما، تغییر رنگ می‌تواند از قهوه ای روشن تا تقریبا سیاه باشد. در افراد با رنگ پوست تیره تر، ملاسما می‌تواند به رنگ خاکستری مایل به آبی ظاهر شود.
• نواحی از پوست که دارای ملاسما هستند درد ، سوزش یا خارش ندارند. در واقع، شما هیچ چیز متفاوتی در مورد این نواحی از پوست به غیر از تغییر رنگ آنها مشاهده نخواهید کرد.

انواع ملاسما چیست؟

سه نوع ملاسما وجود دارد که به عمق رنگدانه مربوط می‌شود. برای تعیین عمق رنگدانه می‌توان از لامپ Wood استفاده کرد.

انواع ملاسما عبارتند از:

1. اپیدرمی: ملاسما اپیدرمی‌دارای رنگ قهوه ای تیره و حاشیه کاملاً مشخص است، این نوع ملاسما در زیر نور سیاه آشکار به نظر می‌رسد و گاهی به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد.
2. پوستی: ملاسما پوستی دارای رنگ قهوه ای روشن یا مایل به آبی و حاشیه تار است، در زیر نور سیاه تفاوتی ندارد و به خوبی به درمان پاسخ نمی‌دهد.
3. ملاسما مختلط: ملاسمای مختلط که شایع ترین نوع است، دارای لکه های مایل به آبی و قهوه ای است، الگوی مخلوطی را در زیر نور سیاه نشان می‌دهد و تا حدودی به درمان پاسخ می‌دهد.

چه کسانی بیشتر به ملاسما مبتلا می‌شوند؟

افرادی که جزو گروه‌های زیر هستند بیشتر در معرض ابتلا به ملاسما قرار دارند:

• ملاسما در زنان خیلی بیشتر از مردان مشاهده می‌شود. تا جایی که آمار نشان می‌دهد تنها ده درصد از مردان به ملاسما مبتلا هستند.
• این عارضه در زنان باردار نیز زیاد دیده می‌شود و به علت تغییرات هورمون‌ها در زمان بارداری است.
• احتمال بروز ملاسما در کسانی که پوست تیره دارند بیشتر است.
• کسانی که سابقه ابتلا به ملاسما در خانواده آنها وجود دارد، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

علت ملاسما

پزشکان به طور کامل نمی‌دانند که چرا ملاسما رخ می‌دهد. ممکن است به دلیل عملکرد نادرست ملانوسیت‌ها (سلول‌های رنگدانه‌ساز) در پوست باشد که باعث می‌شود آنها در نقاط خاصی تجمع پیدا کرده و رنگ بیش از حد تولید کنند.

برخی از عوامل موثر در ایجاد ملاسما عبارتند از:

1. بارداری. بارداری یکی از علل شایع ملاسما است. این بیماری در 15 تا 50 درصد از بیماران باردار وجود دارد. همچنین زنانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی و هورمون‌ها استفاده می‌کنند نیز ممکن است به ملاسما مبتلا شوند.
2. اشعه ماوراء بنفش (UV). هنگامی‌که پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، رنگدانه های ملانین بیشتری تولید می‌کند که خود باعث ایجاد ملاسما می‌شود.
3. ژنتیک. استعداد ژنتیکی ممکن است یک عامل اصلی در ایجاد ملاسما باشد. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به ملاسما در بستگان نزدیک نیز به این بیماری مبتلا هستند.
4. درمان‌های هورمونی. ملاسما ملانوسیت ها را توسط هورمون های جنسی زنانه استروژن و پروژسترون تحریک می‌کند.
5. لوازم آرایشی. برخی از محصولات مراقبت از پوست، اگر پوست فرد را تحریک کنند، می‌توانند باعث ایجاد ملاسما شوند.
6. برخی از داروها. داروهای فوتوتوکسیک، داروهای ضد تشنج و آنهایی که پوست را نسبت به قرار گرفتن در معرض آفتاب حساس تر می‌کنند، مانند رتینوئیدها، برخی از داروهای فشار خون، و برخی آنتی بیوتیک ها ممکن است باعث ایجاد ملاسما شوند.
7. جنسیت. شیوع ملاسما در زنان 9 برابر بیشتر از مردان است.
8. رنگ پوست. افراد دارای پوست قهوه ای روشن از مناطقی از جهان که در معرض آفتاب زیاد قرار دارند، بیشتر مستعد ابتلا به ملاسما هستند.
9. سن. ملاسما قبل از بلوغ نادر است و در سنین باروری شایع تر است.
10. هورمون‌ها. هورمون ها ممکن است در ایجاد ملاسما در برخی افراد نقش داشته باشند. ملاسما بعنوان یک پدیده شایع در خانم‌های باردار شناخته شده است. مکانیسم دقیق آن هنوز ناشناخته است اما سطح استروژن، پروژسترون و هورمون محرک ملانوسیت به طور معمول در طول سه ماهه سوم بارداری افزایش می‌یابد و ممکن است این یک عامل موثر در ایجاد ملاسما باشد.همچنین در افرادی که قرص‌های ضد بارداری خوراکی حاوی استروژن و پروژسترون مصرف می‌کنند یا افرادی که تحت درمان دی‌اتیل استیل‌بسترول برای سرطان پروستات هستند نیز ملاسما مشاهده شده است. بانوانی که یائسه هستند و پروژسترون به آنها تجویز می‌شود نیز ممکن است به ملاسما مبتلا شوند، در حالی که زنانی که به تنهایی استروژن دریافت می‌کنند، به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. این نشان می‌دهد که پروژسترون نقش اصلی را در ایجاد ملاسما ایفا می‌کند.
11. کم‌کاری تیروئید. بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید نیزمعمولا دچار لکه های پوستی یا ملاسما می‌شوند.

روش تشخیص ملاسما

با 3 روش می‌توان ملاسما را تشخیص داد:

1. مشاهده مستقیم: متخصصین پوست اغلب می‌توانند ملاسما را با مشاهده دقیق صورت و گردن شما تشخیص دهند.
2. لامپ وود یا درماتوسکوپ: برای مشاهده نزدیک ملاسما، متخصص پوست شما ممکن است از یک دستگاه تخصصی مانند لامپ وود یا درماتوسکوپ استفاده کند. این دستگاه‌ها که روی پوست (یا نزدیک پوست) قرار می‌گیرند، به متخصص پوست کمک می‌کنند تا ببیند رنگدانه‌های تیره‌تر تا چه حد به لایه‌های پوست شما می‌رسند. این آگاهی برای درمان ملاسما بسیار حائز اهمیت است.
3. بیوپسی (نمونه برداری) پوست: گاهی اوقات ملاسما می‌تواند مانند یک بیماری پوستی دیگر به نظر برسد. برای رد این موضوع، متخصص پوست ممکن است بیوپسی پوست را انجام دهد که شامل برداشتن قسمت کوچکی از پوست است.

پیشگیری از ملاسما

در حال حاضر، نمی‌توان از ملاسما در افرادی که به دلیل ژنتیک، نوع رنگ پوست، هورمون‌ها یا سطح قرار گرفتن در معرض نور خورشید احتمال ابتلا به این بیماری را دارند، به طور کامل پیشگیری کرد. اجتناب از قرار گرفتن در معرض مستقیم نور خورشید در ساعات 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، استفاده مستمراز کرم های ضد آفتاب با SPF بالا و اجتناب از داروهای هورمونی در صورت امکان، ممکن است به محافظت در برابر ملاسما و کاهش عود آن پس از درمان کمک کند.

اگر ملاسما دارید، حتما از موارد زیر اجتناب کنید:

1. درمان‌های هورمونی، به ویژه درمان هایی که برتعادل استروژن و پروژسترون تاثیر گذار هستند. (درصورت امکان)
2. داروهای پیشگیری از بارداری، به ویژه قرص های ضد بارداری خوراکی حاوی استروژن و پروژسترون
3. اجتناب از نور LED ناشی از تلویزیون، لپ تاپ، تلفن همراه و تبلت
4. مواد آرایشی و محصولات مراقبت از پوست که تحریک کننده پوست شما است
5. داروهایی که ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن ملاسما شوند
6. صابون های معطر
7. دستگاه برنزه پوست
8. اپیلاسیون، که می‌تواند ملاسما را تشدید کند.

درمان ملاسما

ملاسما ممکن است خود به خود از بین برود. این معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که یک محرک، مانند بارداری یا دارو، باعث ملاسما شود. هنگامی‌که فرد زایمان می‌نماید یا مصرف دارو را متوقف می‌کند، ملاسما می‌تواند محو شود.

ملاسما همچنین می‌تواند سال‌ها یا حتی تا آخر عمر باقی بماند. در حالی که ملاسما به بدن آسیبی نمی‌رساند، اما از جنبه زیبایی افراد به دنبال درمان آن می‌باشند. برای درمان ملاسما متخصص پوست متناسب با رنگ پوست، میزان نفوذ ملاسما به پوست و هرگونه محرک و عامل ایجاد ملاسما برنامه درمانی مناسب فرد را تجویز خواهد کرد.

اهداف درمان ملاسما عبارتند از:

1. کاهش میزان تولید رنگدانه پوست
2.  یکدست کردن رنگ پوست و برگرداندن آن طیف رنگ طبیعی پوست فرد.

روش های درمان ملاسما شامل موارد زیر است:

محافظت در برابر آفتاب

نور خورشید باعث می‌شود پوست رنگدانه بیشتری بسازد که می‌تواند ملاسما موجود را تیره کند و لکه های جدیدی ایجاد کند. متخصص پوست به شما می‌گوید که چگونه از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. این اغلب شامل پوشیدن کلاه لبه پهن در بیرون از منزل، قرار گرفتن در سایه و استفاده از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع(SPF 30 یا بالاتر) در طول روز است.برای بیمارانی که ملاسما دارند، متخصصان پوست اغلب استفاده از ضد آفتابی را توصیه می‌کنند که حاوی: اکسید روی، دی اکسید تیتانیوم و اکسید آهن باشند.

داروها

متخصص پوست ممکن است دارویی تجویز کند که رنگدانه اضافی در پوست شما را کاهش دهد. از جمله این داروها شامل:

• هیدروکینون: این دارو یک درمان رایج برای ملاسما است. روی پوست اعمال می‌شود و باعث یکدست شدن رنگ پوست می‌شود. این دارو به صورت لوسیون، ژل، کرم یا مایع در دسترس است.هیدروکینون باید حتما با تجویز پزشک متخصص پوست از داروخانه تهیه شود.
• ترتینوئین و یک کورتیکواستروئید خفیف: این ترکیب حاوی یک رتینوئید و یک ضد التهاب است که می‌تواند رنگ پوست را یکدست کند.
• کرم ترکیبی سه گانه: این کرم حاوی سه دارو است – ترتینوئین (یک رتینوئید)، یک کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و هیدروکینون برای یکنواخت کردن رنگ پوست.
• سایر داروها: متخصص پوست ممکن است دارویی را تجویز کند که برای پوست شما ملایم تر است مانند اسید آزلائیک، اسید کوجیک یا ویتامین C
• ویتامین D : ویتامین D به طور کلی به سلامت پوست شما کمک می‌کند. پزشک شما ممکن است سطح ویتامین D شما را آزمایش کند تا مطمئن شود که به اندازه کافی آن را از غذاهای سرشار از ویتامین D مانند گوشت، غلات، ماهی های روغنی و تخم مرغ دریافت می‌کنید یا خیر. همچنین می‌توانید از مکمل ویتامین D در طول روز استفاده کنید.
• لایه برداری شیمیایی: در طول این روش، متخصص پوست یک محلول شیمیایی روی ناحیه ملاسما اعمال می‌کند. که این روش می‌تواند به حذف رنگدانه اضافی کمک کند.
• میکرودرم ابریژن: میکرودرم ابریژن نیز یکی از روش‌های کم‌تهاجمی برای درمان و بهبود ظاهر ملاسما است.
• میکرونیدلینگ: این روش کم تهاجمی‌باعث ایجاد زخم های میکروسکوپی در پوست شما می‌شود. با انجام فرآیند طبیعی بدن در بهبود زخم‌های ایجاد شده در پوست با میکرونیدلینگ، رنگ پوست یکنواخت‌تر می‌شود.
• PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): PRP صورت شامل گرفتن مقدار کمی‌از خون و قراردادن آن در دستگاهی است که خون را به اجزای آن تقسیم می‌کند و سپس بخشی از خون حاوی پلاسمای غنی از پلاکت که سرشار از فاکتورهای رشدی متفاوت است به ناحیه دارای ملاسمای پوست تزریق می‌شود. این روش می‌تواند حتی به روشن شدن رنگ پوست شما کمک کند.

لیزر برای درمان ملاسما

چندین مطالعه نشان داده‌اند که استفاده از لیزر یا نور درمانی می‌تواند به همراه سایر درمانهای موضعی مانند کرم ها و لوسیون ها نتایج موثری در درمان ملاسما داشته باشد. انواع لیزرهای مورد استفاده در درمان ملاسما شامل:

لیزر PicoSure

لیزری است که انرژی را به جای گرما به فشار تبدیل می‌کند. ممکن استفقط کمی‌احساس سوزش را تجربه کنید. نتایج یک مطالعه معتبر نشان داده است که PicoSure ملاسما را بدون عوارض جانبی دیگر مانند هایپرپیگمانتاسیون می‌تواند کاهش دهد.

لیزر فرکشنال

لیزر آر اف فرکشنال که گاهی با نام تجاری Fraxel شناخته می‌شود، سوراخ های میکروسکوپی را در پوست ایجاد می‌کند که باعث تحریک رشد سلول های جدید و سالم پوست می‌شود. در این روش درمانی احساس گزگز وجود دارد و معمولاً قبل از انجام لیزر از کرم بی حسی موضعی استفاده می‌شود.در این روش پوست پس از انجام لیزر قرمز به نظر می‌رسد اما پس از 3 تا 5 روز، پوست روشن تر و یکدست تر به نظر می‌رسد.ممکن است پزشک متخصص پوست پس از انجام لیزر برای رفع التهاب و قرمزی کرم ترمیم کننده تجویز نماید.

IPL

لیزر با پالس نور شدید (لیزر IPL) می‌باشد که از نورهای چند طیفی در طول موج های مختلف برای هدف قرار دادن رنگ های خاصی در پوست استفاده می‌کند. این درمان ممکن است ملاسما را در برخی از رنگ های پوست بدتر کند، بنابراین مهم است که قبل از درمان با یک متخصص پوست مشورت کنید.

Q-Switch

• لیزر کیوسوییچ انرژی را به عمق مناسبی از سطح پوست می‌رساند که رنگدانه را هدف قرار می‌دهد که در نتیجه آن ملانین را به قطعات کوچک‌تری می‌شکند و سپس آن را از بین می‌برد. این فرآیند می‌تواند باعث احساس سوزش شود.
• اما می‌توان قبل از انجام لیزر از کرم بی حسی موضعی استفاده نمود.
• لیزرها معمولاً برای افرادی در نظر گرفته می‌شوند که به دنبال نتایج ماندگار و سریع هستند، زمانی که گزینه‌های دیگر، مانند کرم‌های روشن‌کننده و… مؤثر واقع نمی‌شوند.
• یک بررسی تحقیقاتی در سال 2017، نشان می‌دهد لیزر Q-Switch مؤثرترین روش درمان لیزری ملاسما است، به‌ویژه در افرادی که رنگ پوست تیره‌تری دارند.
• بررسی تحقیقاتی دیگری در سال 2017 نشان داد افرادی که در دوران بارداری ملاسما را تجربه می‌کنند و قصد باردار شدن مجدد ندارند، کاندیدهای خوبی برای درمان لیزر هستند. افرادی که ملاسمای مقاوم به درمان دارند و افرادی که به دنبال نتایج سریعتر هستند نیز کاندیدهای خوبی برای لیزر درمانی هستند.

مدت زمان تأثیرگذاری لیزردرمانی

بعد از جلسه اول لیزردرمانی باید مقداری بهبودی را مشاهده کنید، اما سه تا چهار جلسه با فاصله حدود 30 روز بیشترین نتایج را به همراه خواهد داشت. شما باید نتایج کامل را درعرض 3 تا 6 ماه ببینید. البته ممکن است نیاز به درمان‌های بعدی بیشتری داشته باشید زیرا گاهی اوقات ملاسما چند روز پس از لیزر درمانی از بین می‌رود، اما بعد از حدود 3 ماه مجددعود می‌کند. در برخی افراد پزشکان متخصص پوست درمانهای ترکیبی که شامل استفاده از لیزر به همراه سایر درمانهای موضعی می‌باشد را برای دریافت نتیجه بهتر به افراد توصیه می‌نمایند. نکته مهم در درمان ملاسما صبر در ادامه درمان می‌باشد.

اثرات جانبی لیزردرمانی

• قرمزی یا تغییر رنگ
• سوزش
• احتمال عفونت (به علت سوختگی پوست در اثر بالا بودن شدت و توان لیزر)
• آلرژی به بی حسی موضعی

استتار ملاسما با آرایش

هنگام استفاده از آرایش برای پنهان کردن ملاسما، مهم است که همه چیز را به ترتیب درست استفاده کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. ترتیبی که متخصصان پوست توصیه می‌کنند به شرح زیر است:

1. داروی ملاسما
2. کرم ضد آفتاب
3. آرایش استتار

نکات مهم در درمان ملاسما که باید مورد توجه قرار دهید:

برای جلوگیری از بدتر شدن یا بازگشت ملاسما پس از درمان، همیشه از ضد آفتاب های با SPF بالا حتی در روزهای ابری استفاده کنید. همچنین ممکن است پزشک متخصص پوست به شما توصیه کند که پس از لیزردرمانی به استفاده از درمان روشن کننده پوست ادامه دهید.

فقط یک متخصص پوست باید اقدامات درمانی فوق را انجام دهد. رسیدن به نتایج مطلوب مستلزم شناخت درست نوع ملاسما است. یک متخصص پوست مجرب می‌تواند روش درمانی مناسب برای هر بیمار را تجویز کند تا بهترین نتیجه حاصل شود.

نتایج درمان ملاسما زمان بر است. هنگامی‌که برنامه درمانی خود را دنبال می‌کنید، معمولا بین 3 تا 12 ماه طول می‌کشد تا نتایج را مشاهده کنید. اگر برای مدت طولانی ملاسما داشته باشید، ممکن است زمان درمان بیشتر طول بکشد.

بیشتر بخوانید:

• جوش و آکنه؛ علت، پیشگیری و درمان
• 6 روش برای درمان جوش صورت در خانه

جمع‌بندی

باتوجه به اینکه برای درمان ملاسما انتخاب کلینیک فوق تخصصی معتبر و پزشک متخصص پوست مجرب الزامی‌است، کلینیک فوق تخصصی پوست، لیزر و پیوند موی جردن با متخصصین پوست با تجربه آماده خدمت رسانی به شما مراجعین محترم درخصوص درمان ملاسما و سایر اقدامات درمانی و زیبایی در حوزه پوست و مو می‌باشد.

سوالات متداول ملاسما