تبخال یک مشکل رایج است که بر اثر ویروسی به نام هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود. تبخال انواع مختلفی دارد و می‌تواند در قسمت‌های مختلفی ایجاد شود.

اگر می‌خواهید بدانید تبخال دقیقا چیست؟ چه انواعی دارد؟ چه کسانی را مبتلا می‌کند؟ علت و علائم آن چیست؟ چطور تشخیص داده و درمان می شود؟ چطور می‌شود از آن پیشگیری کرد؟ حتما تا پایان این مقاله از مجله زیبایی کلینیک جردن با ما همراه باشید.

تبخال چیست؟

هرپس سیمپلکس ویروسی است که باعث عفونت‌های پوستی می‌شود، این ویروس در طول عمر شما باقی می‌ماند و باعث ایجاد زخم‌ها و تاول‌های دردناک یا خارش‌دار می‌شود که می‌آیند و می‌روند. ویروس هرپس سیمپلکس معمولاً مشکلات شدیدی ایجاد نمی‌کند. اما در نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌تواند خطرناک باشد. دو نوع هرپس سیمپلکس وجود دارد:

• هرپس سیمپلکس 1: HSV-1 که معمولاً به عنوان تبخال لب شناخته می‌شود معمولا بر دهان یا صورت شما تأثیر می‌گذارد. این ویروس از طریق تماس با بزاق گسترش می‌یابد.
• هرپس سیمپلکس 2: HSV-2 که معمولاً به عنوان تبخال تناسلی شناخته می‌شود یک عفونت مقاربتی (STI) است. این ویروس باعث ایجاد زخم‌هایی روی پوست می‌شود که در تماس با اندام تناسلی فرد آلوده است.

گاهی اوقات عفونت تبخال می‌تواند سایر قسمت‌های بدن شما مانند چشم‌ها یا سایر قسمت‌های پوست شما را تحت تاثیر قرار دهد.

چه کسانی به تبخال مبتلا می‌شوند؟

افراد زیر بیشتر در معرض ابتلا به تبخال قرار دارند:

• زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند
• کسانی که چندین شریک جنسی داشته‌اند
• کسانی که از سنین پایین شروع به رابطه جنسی کرده‌اند
• افرادی که سابقه هرگونه عفونت مقاربتی داشته باشند
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند
• افرادی که از کاندوم برای رابطه جنسی استفاده نکنند.

علائم تبخال چیست؟

بسیاری از افراد مبتلا به عفونت هرگز علائم تبخال را تجربه نمی‌کنند. اگر متوجه علائم شدید، بسته به اینکه اولین بروز تب خال شما باشد یا نه، متفاوت خواهد بود. علائم عود کننده معمولاً خفیف‌تر از شیوع اول هستند. علائم با شیوع‌های بعدی طولانی نمی‌شوند. برخی از افراد ممکن است در طول زندگی خود فقط یک یا دو شیوع داشته باشند. برخی دیگر ممکن است تا چهار یا پنج بار در سال شیوع داشته باشند.

افرادی که علائم تبخال دارند ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• زخم‌هایی در اطراف لب، دهان یا زبان آنها. آنها ممکن است پوسته پوسته یا شبیه تاول‌های پر از مایع به نظر برسند.
• زخم در ناحیه تناسلی یا اطراف مقعد آنها.
• گزگز، خارش یا سوزش.
• تب، غدد لنفاوی متورم یا درد عضلانی.
• درد هنگام ادرار کردن.

تبخال چه مدتی باقی می‌ماند؟

اگر به HSV-1، که معمولاً به عنوان تبخال دهانی شناخته می‌شود، آلوده شده‌اید، ممکن است در روزهای قبل از ظهور تبخال، متوجه گزگز یا سوزش در اطراف دهان خود شوید. این تاول‌ها باز می‌شوند و قبل از تشکیل پوسته، مایع ترشح می‌کنند. معمولاً بهبودی زخم‌ها هفت تا 10 روز طول می‌کشد.

اگر به HSV-2 که معمولاً به عنوان تبخال تناسلی شناخته می‌شود، آلوده شده‌اید، اولین شیوع شما ممکن است بین دو تا چهار هفته طول بکشد. شیوع مکرر معمولا بین سه تا هفت روز طول می‌کشد.

علت تبخال چیست؟

وقتی ویروس تب خال را دارید، این ویروس برای همیشه در سلول‌های عصبی شما باقی می‌ماند – حتی اگر هرگز علائمی نداشته باشید. ویروس معمولاً غیرفعال است.

یک محرک ممکن است ویروس را فعال کند. این فعال‌سازی که شیوع نامیده می‌شود، علائمی مانند زخم ایجاد می‌کند.

محرک‌های معمول شیوع تبخال عبارتند از:

• تب یا بیماری
• دوره‌های قاعدگی
• قرارگیری در معرض نور خورشید
• استرس.

ویروس تبخال چطور تشخیص داده می‌شود؟

پزشک ممکن است هرپس سیمپلکس را بر اساس ظاهر زخم‌ها تشخیص دهند. پزشک شما ممکن است نمونه‌ای از زخم بگیرد. تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی نمونه می‌تواند ویروس هرپس را تایید یا رد کند.

اگر زخم ندارید، پزشک شما می‌تواند از آزمایش خون برای بررسی آنتی بادی HSV-1 و HSV-2 استفاده کند، علامتی که نشان می‌دهد در معرض ویروس قرار گرفته‌اید. آزمایش خون عفونت فعال را نشان نمی‌دهد (به ویژه در صورت عدم وجود زخم یا ضایعات باز). اما به پزشک شما اطلاع می‌دهد که آیا در گذشته در معرض ویروس تبخال قرار گرفته اید یا خیر.

در صورتی که این اولین عفونت شماست، اگر زمان کافی برای تولید آنتی بادی در بدن شما وجود نداشته باشد، ممکن است آزمایش تبخال مثبت نداشته باشید. آزمایش آنتی بادی HSV-1 و HSV-2 ممکن است در 8 تا 12 هفته تکرار شود.

درمان تبخال چگونه است؟

برخی از افراد شیوع تبخال کمی دارند یا اصلاً شیوع ندارند و ترجیح می‌دهند درمان نکنند. اما بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند از داروهایی استفاده کنند که شیوع بیماری را کوتاه می‌کند و علائم را کاهش می‌دهد.

در طول شیوع، ممکن است از یک پماد یا کرم ضد ویروس برای کمک به کاهش علائم و کمک به برطرف شدن سریع‌تر آنها استفاده کنید، اما فقط در صورتی کار می‌کند که بلافاصله پس از شروع تبخال آن را استفاده کنید. بسیاری از افراد مبتلا به HSV-2 از داروهای خوراکی روزانه برای جلوگیری از شیوع بیماری استفاده می‌کنند.

پزشک شما ممکن است یک داروی موضعی (که روی پوست اعمال می‌شود) یا داروهای خوراکی مانند موارد زیر را تجویز کند:

• آسیکلوویر
• فامسیکلوویر
• والاسیکلوویر

درمان خانگی تبخال

تعدادی درمان خانگی می توانند در رفع تبخال مفید باشند:

• مصرف داروهای مسکن مثل استامینوفن یا ایبوپروفن
• استحمام در آب دارای نمک
• نشستن در لگن آب گرم
• استفاده از وازلین در ناحیه درگیر تبخال
• خدداری از پوشیدن لباس‌های تنگ در ناحیه تبخال
• شستشوی کامل دست‌ها، به خصوص پس از لمس ناحیه تبخال
• اجتناب از انجام فعالیت‌های جنسی تا زمان رفع علائم
• استعمال کرم یا لوسیون، مثل لیدوکائین بر روی مجرای ادرار در صورت دردناک بودن ادرار
• استفاده از یخ پیچیده شده در دستمال

بیشتر بخوانید: رفع تبخال در سه دقیقه

چطور می‌شود از تبخال پیشگیری کرد؟

همانطور که گفته شد تبخال دو نوع دارد، برای پیشگیری از هرکدام می‌توانید راهکارهای مخصوص به خود را انجام دهید.

پیشگیری از تبخال دهانی

شما می‌توانید با اجتناب از تماس فیزیکی با فردی که تبخال دارد، خطر ابتلا به HSV-1 را کاهش دهید. افراد می‌توانند HSV-1 را در زمانی که تبخال وجود ندارد هم گسترش دهند، اما احتمال آن کمتر است. اگر فردی عفونت HSV-1 فعال دارد، باید از این موارد اجتناب کند:

• بوسیدن
• رابطه جنسی دهانی
• ظروف مشترک، فنجان، بالم لب یا سایر محصولات مراقبت شخصی مشترک.
• دست زدن به پوست نزدیک دهان.

پیشگیری از تبخال تناسلی

اگر از نظر جنسی فعال هستید، می‌توانید این اقدامات را برای محافظت از خود و دیگران در برابر ویروس تبخال و سایر بیماری‌های مقاربتی انجام دهید:

• فقط با یک شریک جنسی باشید یا تعداد شرکای خود را محدود کنید.
• برای عفونت‌های مقاربتی آزمایش دهید و هر گونه درمان تجویز شده را انجام دهید.
• اگر تبخال تناسلی دارید به شرکای جنسی خود بگویید تا آزمایش بدهند.
• در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
• اگر شیوع بیماری دارید یا در اطراف فردی با علائم هستید، مرتباً دستان خود را بشویید.

اگر شریک جنسی شما تبخال تناسلی دارد، این اقدامات می‌تواند خطر ابتلا به این ویروس را کاهش دهد:

• هنگامی که شریک زندگی شما علائم فعال دارد، رابطه جنسی نداشته باشید. کاندوم ممکن است تمام زخم‌ها را پوشش ندهد، بنابراین ممکن است همچنان به ویروس مبتلا شوید.
• مطمئن شوید که همسرتان داروهای ضد ویروس را طبق دستور مصرف می‌کند.
• صبر کنید تا دلمه ضایعات کاملا بیفتد و از بین برود، بعد رابطه جنسی را شروع کنید.⁽¹⁾

بیشتر بخوانید:

• انواع تاول + درمان

جمع بندی

از آنجایی که هرپس سیمپلکس یک ویروس است، می‌تواند مادام العمر در بدن باقی بماند. عفونت تبخال می‌تواند به طغیان (دوره‌های علائم) منجر شود، اما همچنین مواقعی وجود دارد که هیچ علامتی ندارید. علامت اصلی تبخال زخم‌هایی است که روی پوست آلوده ظاهر می‌شود. برخی افراد ترجیح می‌دهند تبخال را درمان نکنند، به خصوص اگر علائم خفیف باشند. برخی دیگر برای کاهش شدت و دفعات شیوع، داروهای ضد ویروس مصرف می‌کنند.

سوالات متداول تبخال